«Οργή στις Σπέτσες για τα σχόλια του ΣΚΑΪ – Τι δεν είπαν Οικονόμου και Παυλόπουλος»

 Η πρόσφατη προβολή αποσπάσματος από την εκπομπή «Όπου Υπάρχει Ελλάδα» στην πρωινή ενημερωτική εκπομπή «Σήμερα» του ΣΚΑΪ , με θέμα το Αρχοντικό του Σωτηρίου Αναργύρου στις Σπέτσες, πυροδότησε μια σειρά από ατυχή και προσβλητικά σχόλια από τους παρουσιαστές κ.κ. Δημήτρη Οικονόμου και Γιάννη Παυλόπουλο. 

Φράσεις όπως «…οι Σπετσιώτες τέτοια τύχη του επιφύλαξαν;», «…λίγη ντροπή δεν υπάρχει; Λίγη τσίπα;» και «…δεν ντρεπόμαστε λίγο;» όχι μόνο αμαυρώνουν την εικόνα της τοπικής κοινωνίας των Σπετσών, αλλά αποκαλύπτουν και μια βαθιά έλλειψη ενημέρωσης, που θα μπορούσε εύκολα να είχε αποφευχθεί με στοιχειώδη έρευνα εκ μέρους της αίθουσας σύνταξης του σταθμού.

Το Αρχοντικό του Σωτηρίου Αναργύρου, ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα νεοκλασικού και εκλεκτικού ρυθμού, αποτελεί σύμβολο της προσφοράς ενός μεγάλου εθνικού ευεργέτη, του Σωτηρίου Αναργύρου, ο οποίος με τη δράση του ανέδειξε τις Σπέτσες σε κοσμοπολίτικο προορισμό. Η σημερινή του κατάσταση, που προκαλεί θλίψη και αγανάκτηση στους κατοίκους του νησιού, δεν είναι αποτέλεσμα αδιαφορίας των Σπετσιωτών, όπως αφήνουν να εννοηθεί τα σχόλια των παρουσιαστών. Αντιθέτως, οι κάτοικοι των Σπετσών πονάνε για την εγκατάλειψη του μνημείου και αγωνίζονται εδώ και χρόνια για την αποκατάστασή του, συχνά αντιμετωπίζοντας γραφειοκρατικά εμπόδια και νομικές επιπλοκές που δεν ελέγχουν.

Η Ιστορία και το Ιδιοκτησιακό Καθεστώς του Αρχοντικού

Το Αρχοντικό Αναργύρου, που κτίστηκε το 1904 με σχέδια του αρχιτέκτονα Π. Ζίζηλα, αποτέλεσε την κατοικία του Σωτηρίου Αναργύρου μέχρι τον θάνατό του το 1918. Το 1929, με απόφαση του Πρωτοδικείου Ναυπλίας, η ιδιοκτησία του κτηρίου περιήλθε στο Ίδρυμα της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών (ΑΚΣΣ), το οποίο διαχειρίζεται την κληρονομιά του ευεργέτη. Το κτήριο χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1986 (ΦΕΚ 164/Β/10.4.86), λόγω της αρχιτεκτονικής του αξίας και της ιστορικής του σημασίας.

Η διαχείριση του Αρχοντικού, όπως και ολόκληρης της περιουσίας της ΑΚΣΣ, δεν ανήκει στους κατοίκους των Σπετσών, αλλά στο Ίδρυμα, το οποίο λειτουργεί υπό συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο και εποπτεία κρατικών αρχών. Το Ίδρυμα έχει την ευθύνη για τη συντήρηση και αποκατάσταση του κτηρίου, ενώ οι όποιες εργασίες απαιτούν έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού, λόγω του χαρακτηρισμού του ως μνημείου. Η τοπική κοινωνία δεν έχει νομική ή διοικητική αρμοδιότητα να παρέμβει άμεσα, παρά μόνο να πιέζει και να ευαισθητοποιεί τις αρμόδιες αρχές, κάτι που κάνει εδώ και δεκαετίες. 

Η πραγματικότητα της Αποκατάστασης

Η αποκατάσταση του Αρχοντικού έχει αντιμετωπίσει πολλαπλά εμπόδια, όπως γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, έλλειψη χρηματοδότησης και νομικές προσφυγές. Το 1990, το ΥΠΕΧΩΔΕ ανέλαβε τη σύνταξη μελέτης αποκατάστασης, ενώ το 1995 ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση εργασιών στο δώμα του κτηρίου. Το 2021, ανακοινώθηκε ότι το Αρχοντικό θα αποκατασταθεί με χρηματοδότηση 2,5 εκατομμυρίων ευρώ από την Περιφέρεια Αττικής, με στόχο να μετατραπεί σε πολιτιστικό κέντρο. Ωστόσο, το 2024, διαδοχικές προσφυγές έχουν μπλοκάρει τις εργασίες.

Η συγκεκριμένη φράση του κ. Οικονόμου, "Οι Σπετσιώτες τέτοια τύχη του επιφύλαξαν;", αποτελεί πλήγμα για την τιμή των κατοίκων του νησιού. Οι Σπετσιώτες δεν είναι αυτοί που ευθύνονται για την κατάσταση του αρχοντικού. 

Όπως είναι γνωστό, το κτίριο βρίσκεται σε ιδιοκτησία της ΑΝΑΡΓΥΡΕΙΟΥ και ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΣΠΕΤΣΩΝ, ενός νομικού προσώπου που φέρει την ευθύνη για τη διαχείριση και την εποπτεία του. Οι ευθύνες για την αδιαφορία και την αδράνεια στην αποκατάσταση του Αρχοντικού ανήκουν στους φορείς που το διαχειρίζονται και όχι στους απλούς πολίτες του νησιού.

Η πραγματικότητα είναι ότι το Υπουργείο Πολιτισμού είχε ήδη επιλέξει το Αρχοντικό Αναργύρου ως μνημείο δικής του αρμοδιότητας και είχε προγραμματίσει την επισκευή του, κάτι που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. Μάλιστα, σε επίσκεψη της Δημάρχου Σπετσών στην Περιφέρεια Αττικής, ο Περιφερειάρχης την ενημέρωσε ότι είχε αποφασίσει την εκταμίευση κονδυλίου ύψους 2.497.000 ευρώ για την αποκατάσταση του Αρχοντικού, με στόχο τη μετατροπή του σε πολιτιστικό κέντρο. Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν όλα τα προαπαιτούμενα για την αποκατάσταση του κτιρίου, η αδράνεια και η εγκατάλειψη παραμένουν τα κύρια χαρακτηριστικά της διαχείρισης.

Αντί, λοιπόν, οι παρουσιαστές να επικρίνουν τις αρμόδιες αρχές, όπως την Υπουργό Πολιτισμού και τον κ. Χαρδαλιά για την αδιαφορία και την καθυστέρηση, προτίμησαν να στρέψουν τα βέλη τους στους κατοίκους των Σπετσών, με το απαξιωτικό σχόλιο «Δεν έχουν τσίπα!». Αυτή η συμπεριφορά δεν συνάδει με την πραγματική δημοσιογραφία και καταδεικνύει την επιφανειακή και ανεύθυνη στάση των δύο δημοσιογράφων. Αντί να εστιάσουν στην πραγματική αιτία της εγκατάλειψης του Αρχοντικού, προτίμησαν να ρίξουν λάσπη στους Σπετσιώτες και να δημιουργήσουν λανθασμένες εντυπώσεις. Οι πραγματικοί υπεύθυνοι για την αδράνεια πρέπει να αναζητηθούν αλλού στα χέρια των αρμόδιων φορέων που χειρίζονται το θέμα με αδιαφορία και έλλειψη δράσης, αφήνοντας το κτήριο εκτεθειμένο στη φθορά του χρόνου. 

Να ζητήσουν Δημόσια Συγγνώμη

Η εκπομπή «Σήμερα» του ΣΚΑΪ TV είχε την ευκαιρία να αναδείξει την ιστορική αξία του Αρχοντικού και να ενημερώσει το κοινό για τις πραγματικές αιτίες της σημερινής του κατάστασης. Αντ' αυτού, οι παρουσιαστές επέλεξαν να στοχοποιήσουν τους Σπετσιώτες, αποδίδοντάς τους ευθύνες που δεν τους αναλογούν. Είναι απαράδεκτο να κατηγορείται μια ολόκληρη κοινότητα χωρίς στοιχειώδη τεκμηρίωση, ιδιαίτερα όταν οι πληροφορίες για το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τη διοίκηση της ΑΚΣΣ είναι εύκολα προσβάσιμες. 

Ο ΣΚΑΪ όφειλε να εξασφαλίσει ότι οι παρουσιαστές θα ήταν επαρκώς ενημερωμένοι, ώστε να αποφευχθούν σχόλια που προσβάλλουν και διχάζουν. Η δημοσιογραφία δεν είναι μόνο θέμα τηλεθέασης, αλλά και ευθύνης απέναντι στην αλήθεια και την κοινωνία. Οι Σπετσιώτες δεν είναι οι «ένοχοι» για την κατάσταση του Αρχοντικού, αλλά θύματα ενός συστήματος που αδυνατεί να προστατεύσει την πολιτιστική μας κληρονομιά. 

Η «ντροπή» και η «τσίπα» που επικαλέστηκαν οι παρουσιαστές θα έπρεπε να αναζητηθούν αλλού στις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, στις καθυστερήσεις των αρμόδιων αρχών, στην Υπουργό και το Περιφερειάρχη και ενδεχομένως, στην ίδια την επιπολαιότητα όσων διαμορφώνουν την κοινή γνώμη χωρίς επαρκή έρευνα κκ Παυλόπουλε και Οικονόμου.

Οι Σπετσιώτες δεν χρειάζονται μαθήματα ευαισθησίας για το Αρχοντικό του Σωτηρίου Αναργύρου. Το πονάνε όσο κανείς, γιατί αποτελεί μέρος της ιστορίας και της ταυτότητάς τους. Αντί να κατηγορούνται αδίκως, αξίζουν στήριξη στον αγώνα τους για την ανάδειξη αυτού του μνημείου. Ο ΣΚΑΪ  οφείλει μια δημόσια συγγνώμη στους κατοίκους των Σπετσών και μια δέσμευση για πιο υπεύθυνη δημοσιογραφία στο μέλλον.